خلاصه کتاب تئوری سازمان

خلاصه کتاب تئوری سازمان در 80 صفحه با فرمت word و قابل ویرایش

خلاصه کتاب تئوري سازمان

ماري جو هچ

ترجمه دکتر حسن دانايي فرد

فصل اول

چرا تئوري سازمان را مطالعه مي کنيد؟

در آکسفورد تئوري را چنين تعريف کرده اند:

تئوري: 1) سيستمي از ايده ها که چيزي را تبيين مي کند، به طور خاص سيستمي که متکي بر اصول اصلي است. 2) ديدگاهي نظري 3) فضاي دانش تجريدي يا تفکر نظري 4) شرح اصول يک علم

تئوري پرداز: مبدع يا صاحب يک يا چند تئوري

تئوري پردازي: درگيرشدن در ساخت يک يا چند تئوري

تئوري نوعي تبيين است، يعني تلاشي براي تبيين بخشي از تجربه در جهان.

پديده مورد بررسي: پديده خاصي که يک تئوري آن را تبيين مي کند: (مثال: سازمان که توسط تئوري سازمان تبيين مي شود)

در نهايت تئوري را مي توان چنين تعريف کرد: تئوري ها از يک سري واقعيات شکل گرفته است که از مفاهيم تشکيل شده اند. پوزيتيويست ها عقيده دارند که تئوري ها را مي توان بصورت فرمول بيان کرد.

مفاهيم طبقه بندي هايي را براي نظم دهي سازمان دهي و ذخيره سازي تجربه فراهم مي سازد. مفاهيم ايده هايي هستند که از طريق فرايند انتزاعي سازي شکل مي گيرند (انتزاعي سازي: شکل گيري يک ايده از طريق تفکيک سازي ذهني از نمونه هاي خاص)

هيچ پاياني براي غني سازي مفاهيم وجود ندارد و مي توان از طريق افزودن مفاهيم پايه دانش خود را توسعه داد. وقتي مفاهيم را با هم پيوند مي دهيم، تئوري ها و دانش شکل مي گيرد. مفاهيم از انتزاعيات شکل گرفته اند و خود شکل دهنده تئوري ها هستند. ديدگاه هاي مختلف، تئوري ها و در نتيجه ادبيات متفاوتي دارند.

براي برخي "تئوري" اصطلاحي مبالغه آميز و تهديد کننده است و سازمان واژه اي انتزاعي است، با کنار هم قرار دادن اين دو واژه تئوري سازمان شکل مي گيرد که به نظر خشک و غير قابل تحمل مي رسد.

به علت گوناگوني حوزه هاي ديگر مطالعه که تئوري سازمان از آنها الهام مي گيرد و به دليل اينکه نمي توان سازمان ها را صرفا به وسيله يک تئوري واحد تبيين کرد، تئوري سازمان هميشه متنوع بوده و هميشه تئوري هاي متعددي در خود خواهد داشت.

کاربرد تئوري ها چيست؟

1- اين حوزه مطالعه شيوه هاي مؤثر انديشيدن را به روي ما مي گشايد.

2- به تحليل موقعيت هاي پيچيده و کشف ابزار اثر بخش برخورد با آنها کمک مي کند.

3- ذهن را نسبت به جنبه هاي متعدد زندگي درون و برون سازمان باز مي کند.

4- بکارگيري يک تئوري فعاليتي خلاقانه است. Application of theory is creatie act

اين مسئله که فکر کنيم تئوريها راه حل دقيقي براي حل مسئله ارائه مي دهند ساده لوحانه است. وظيفه اصلي علم اين نکته است که کدام تئوري ها صحيح ترند.

يکي از مسائل فراروي آزمون تئوريهاي سازمانها به شيوه علمي آن است که پديده هاي مورد بررسي غالبا به صورت مستقيم قابل تاييد نيستند، يعني آنچه مي توان مشاهده کرد از مفاهيم و روابط تئوريک که مي خواهيم آن را آزمون کنيم به مراتب فاصله دار تر است.

در اين مثال تئوري پردازان نمي توانند در مورد آنچه عملکرد را تشکيل مي دهد يا چگونگي سنجش آن توافق کنند. پيچيدگي سازمان، تنوع تئوري سازمان و نگاه هاي چندگانه به آن را منجر مي شود. اولين بار مورگان ديدگاه هاي مختلف را در کتاب paradigms & organizational analysis sociological طبقه بندي نمود^[1].

پيچيدگي و گوناگوني سازمان ها نشان مي دهد که نگاه هاي مورد استفاده شما، برداشتهايتان را از واقعيت سازماني تحت تاثير قرار خواهد داد. توجه به جنبه هاي خاص سازمان به معني ناديده گرفتن جنبه هاي ديگر است. البته پذيرفتن نگاه هاي متعدد نسبت به نگاه تک بعدي جنبه هاي بيشتري از سازمان را روشن مي سازد. نگاه هاي متعدد نيز چون بر اساس پيش فرض هاي متعدد و متنوع تدوين مي شوند مفاهيم و نگاه هاي رقيب يا متعارض پديد مي آورند که نتيجه آن ممکن است تئوري سازمان نا مطمئن، مبهم و متناقض باشد.

در اين کتاب سه ديدگاه مدرن، نمادين- تفسيري و پست مدرن مورد بررسي قرار مي گيرد. براي مقايسه اين سه ديدگاه بايد دو عنصر فلسفي را بررسي کرد.

1- هستي شناسي (ontology) : توجه به مفرضات ما در مورد واقعيت

2- معرفت شناسي (epistemology) : چگونه مي توانيم به شناخت برسيم، چگونهانسان دانش خلق مي کند، چگونه واقعيت را نمايش مي دهيد يا توصيف مي کنيد؟

معرفت شناسي عينيت گرا بر اين باور است که محقق يا هر فرد ديگري مي تواند صرفا پديده ها را از طريق مشاهده مستقل بشناسد.

از ديدگاه ذهني گرايان، همه انواع دانش از جهان، اگر جهان به معناي عيني وجود دارد از طريق عالم پالايش مي شوند و بدان طريق به نحوه اي قدرتمند بوسيله فرايندهاي شناختي يا نيروهاي اجتماعي و فرهنگي تغيير داده مي شود.

شناخت شناسي: 1. عينيت گرا: مدرنيسم شناخت شناسي مقدم بر هستي شناسي است.

2. ذهنيت گرا : نمادين- تفسيري

3. موضع سوم: پست مدرن ضرورت هستي شناسي و تبعيت شناخت شناسي از آن

سير تطور تاريخي و ديدگاهها در سازمان

سير تحول تاريخي:

در اين قسمت شرح تاريخي برگرفته از تام برنز(Tom Burns) در کتاب جامعه شناسي صنعت را بررسي مي کنيم. اين گونه خاص از سير تاريخ سازماني، پيوند تنگاتنگ بين پيشرفت هاي مدرنيست در تئوري سازمان و پيشرفت ها در صنعت را انعکاس مي دهد.

مراحل سه گانه صنعت گرايي:

برنز، سير حرکت توسعه صنعتي غرب را در قالب سه مرحله مشخص و متمايز از هم تعريف کرد. مرحله نخست، استفاده روزافزون از ماشين ها براي بسط و گسترش بهره وري کار و ورود به نظام کارخانه اي بود. نظام کارخانه اي راهکار جايگزين مقاطعه کاري جزء را مطرح کرد. در مقاطعه کاري جزء، گروهي از افراد که نوعا تحت نظر يک صنعتگر ماهر کار مي کردند، براي انجام کارهاي ويژه اي با انعقاد قرارداد بکار گرفته مي شدند. کارخانه ها براي نخستين بار عمدتا در صنعت نساجي بريتانيا ظهور کردند.