مبانی نظری و پیشینه تحقیق طرحواره های ناسازگار اولیه در 35 صفحه با فرمت word و قابل ویرایش

مبانی نظری پژوهش

طرحواره های ناسازگار اولیه

طرحواره­های ناسازگار اولیه یکی از مفاهیم بنیادی نظریه طرح­واره درمانی^[1] است که در پاسخ به کاستی­های رویکردهای شناختی رایج در درمان اختلالات بلندمدت روانشناختی^[2] مانند اختلالات شخصیت،افسردگی­ها و اختلالات اضطرابی مزمن و مشکلات ارتباطی بلند مدت توسط جفری یانگ^[3] ارائه شد(کولارد^[4]،2004).مدل یانگ در واقع تلفیقی ابتکاری از آموزه­های رویکرد شناختی رفتاری با رویکرد­های گشتالت، روابط موضوعی، روان­تحلیلی و نظریه دلبستگی است.طرحواره درمانی بر این فرض استوار است که طرحواره­های ناسازگار اولیه هسته اصلی آسیب­ شناسی­های شخصیت و مشکلات روانشناختی را شکل می­دهند(نورداهل،هالث،هاگام^[5] ، 2005).

به نظر می­رسد كه طرحواره­های ناسازگار اولیه تجارب دوران كودكی مرتبط با تجربه­های دلبستگی و تأیید و عدم تأیید را منعكس می­كنند(یانگو کلاسکو، 1994). رویكرد متمركز بر طرحواره­ها به جای متمركز شدن بر افكار خودكار فرض­های زیربنایی، تأكید اصلی را بر عمیق­ترین سطح شناخت، یعنی؛ طرحواره­ های ناسازگار اولیه می­گذارد. الگوی متمركز بر طرحواره­ها، طرحواره­های ناسازگار اولیه را به عنوان موضوعات جامع و گسترده، با در نظر گرفتن خود و رابطه شخصی با دیگران تعریف می­كند. این طرحواره­های ناسازگار اولیه در دوره كودكی تشكیل می­شوند و در سرتاسر زندگی شخصی با درجه­ای از ناكارآمدی بسط و گسترش می­یابند (همان منبع).

2-1-2- طرحواره :

«طرح‏واره» درحوزه های پژوهشی مختلف به کار برده شده است و به عنوان ساختار، قالب یا چهارچوب تعریف می‎شود. در فلسفه کانت به معنی آنچه که در تمام اعضای یک طبقه عمومی باشد، آمده است. روانشناسان رشد شناختی، روانشناسان بالینی و اجتماعی و روانشناسان شناختی این مفهوم را به گستردگی مورد توجه قرار داده­اند (یانگ،1384).

این مفهوم در حوزه روانشناسی ریشه در کارهای روانشناسان رشد شناختی و بویژه پیاژه^[6] دارد.از دیدگاه این گروه طرحواره، الگوی شناختی انتزاعی است که تعبیر و تفسیر اطلاعات و حل مسائل را هدایت می کند.در جایی دیگر طرحواره را بعنوان الگوی شناختی ثابتی از توجه انتخابی به محرک ها، ترکیب محرک­ها برای ایجاد یک شکل قابل شناسایی و آشنا و مفهوم­بندی کلی موقعیت تعریف کرده­اند(رسیک و وی­ور^[7] ،2002؛ به نقل از محمدی، 1382). در این چارچوب طرحواره اساساً به عنوان بازنمایی شناختی جوانب خاصی از زندگی در نظر گرفته می­شوند. (تورن دیک^[8]،1974؛ به نقل از جکوین^[9] 1997،ص14).

این مفهوم همچنین یکی از مفاهیم اساسی در حوزه روانشناسی شناختی است که بیش از همه با نام بک^[10]تداعی می­شود. بک طرحواره را، ساختاری شناختی برای گزینش^[11] ، رمزگردانی^[12] و ارزیابی محرک­هایی که بر ارگانیسم تأثیر می­گذارند تعریف می­کند(بک،1967؛به نقل از ریزو^[13] و همکاران ،2006). وی معتقد است "بر پایه مجموعه­ای از طرحواره ها افراد قادر می­گردند تا موقعیت خویش را در رابطه با زمان و فضا تعیین نموده و تجارب را به گونه­ای معنی­دار طبقه­بندی و تفسیر نمایند."(بک،1964به نقل از پلتز^[14] و همکاران،2002). به اعتقاد بک و فریمن^[15](1990) این ساختارهای شناختی اطلاعات مختلف در مورد افراد، موضوعات، رویدادها و موقعیت­ها را ترکیب کرده و به آنها معنی می­دهند(بک وفریمن،1990به نقل از جکوین،1997 ص14). طرحواره­ها را همچنین به عنوان "عناصر سازمان یافته واکنش­های گذشته و تجاربی که بدنه نسبتاً پیوسته و دائمی شناخت را تشکیل می­دهند و قابلیت هدایت ادراک­ها و ارزشیابی­های پسایند را دارند" تعریف کرده­اند (سگال،1988؛به نقل از سیموس^[16]، 1384،ص257).

از دیدگاه یانگ "طرحواره­ها باورهای عمیق و مستحکم فرد در مورد خود و جهان و حاصل آموزه­های سال­های نخستین زندگی­اند. آنها دانش ما در مورد خودمان و جهان هستند و به ما می­گویند چگونه­ایم و جهان چگونه است(یانگ و همکاران،2003).

روانشناسان اجتماعی انواع مختلفی از طرحواره­ها را مطرح می­کنند، مانند طرحواره­های خود^[17] یا طرحواره­های ارتباطی^[18]. طرحواره­های خود عبارتند از توصیفات شناختی سازمان یافته­ای از خود. یا به عبارتی آنها ساختارهای معنایی شامل دانش فرد در مورد خودش و دیگران هستند (هوروویتز و بارتولومو^[19]، 1991؛به نقل از جکوین،1997). طرحواره­های ارتباطی نیز از دیدگاه بالدوین^[20](1992) ساختارهای شناختی­ هستند که قواعد موجود در الگوهای روابط بین فردی را تبیین می­کندآنها شامل یک طرحواره در مورد خود، یک طرحواره در مورد دیگری و متن نمایش نامه می شوند(بالدوین 1992؛به نقل از برازنده ،1384).

یانگ (1999و1990) معتقد است برخی از این طرحواره‎ها به ویژه آن‎ها که عمدتاً در نتیجه تجارب ناگوار دوران کودکی شکل می‎گیرند ممکن است هسته اصلی اختلالات شخصیت، مشکلات منش‏ شناختی خفیف‎تر و بسیاری از اختلالات مزمن محور یک قرار بگیرند. یانگ برای بررسی دقیق این ایده، مجموعه‎ای از طرح‏واره‎ها را مشخص کرد که به آنها طرح‎واره‎‎های ناسازگار اولیه می‎گویند، که خصوصیات زیر را دارند. (یانگ، 1384).

1- الگوها و درون مایه‎های عمیق و فراگیری هستند.

2- از خاطرات، هیجان‏ها، شناخت‎واره‏هاو احساسات بدنی تشکیل شده‎اند.

3- در دوران کودکی یا نوجوانی شکل گرفته‎اند.

4- در مسیر زندگی تداوم دارند

5- در رابطه خود و رابطه با دیگران هستند

6- به شدت ناکار آمدند

2-1-3- ریشه های شکل­گیری طرحواره

امکان شکل­گیری طرح­واره­ها در هر مقطعی از زندگی وجود دارد، اما غالباً رشد و شکل­گیری این ساختارهای بنیادین از دوران کودکی آغاز می­شود و از عوامل گوناگونی چون ژنتیک، عوامل زیستی، خلق وخوی ذاتی ، خانواده و فرهنگ تأثیر می­پذیرند.

تجربه مکرر انواع خاصی از موقعیت­ها منجر به رشد طرحواره هایی در ارتباط با آن موقعیت خاص می­شود لذا طرحواره­ها می­توانند در خصوص فرایندهای عمومی، اشیا، رویدادها و پیامدهای آنها و یا موقعیت­های اجتماعی شکل گرفته باشند(جولا^[21]،1986؛به نقل از همان منبع)طرحواره­ها دارای ساختار شناختی پیچیده­ای هستند که هم طرحواره­های سطح بالا و هم طرحواره های سطح پائین و هم ارتباط این سطوح را با یکدیگر شامل می­شود(اینگلن و کندال،1986؛ به نقل از حقیقت منش، 1386) در این سلسله مراتب هر چه به سمت طرحواره های مراتب بالاتر برویم معانی پیچیده­تر و بطور بیش رونده­ ای گسترده­تر می­شوند. آنها در مواجهه با محرک­های جدید اطلاعات بدست آمده را غربال، رمزگردانی و ارزیابی می­کنند(بک،1967به نقل از همان منبع)

این ساختارها همچنین امکان یک صرفه ­جویی شناختی را فراهم می­کنند. آنها از طریق توجه انتخابی به جوانب خاصی از محیط پردازش اطلاعات را تحت تأثیر قرار می دهند و از این طریق به عنوان فیلتری برای محرک­های محیطی عمل می­کنند.محرک ها، مجموع اطلاعات سازمان یافته و مرتبط قبلاً ذخیره شده را در بر می­گیرند و این باعث می­شود تا طرح واره­ها برای تمامی موقعیت­های مربوط به هم معانی همسانی داشته باشند حتی اگر واقعیت یک موقعیت خاص چیزی غیر از آن باشد. این مسئله باعث می­شود پردازش­هایی که افراد در موقعیت­های مشابه دارند و شیوه عملکردشان در آن موقعیت تکرار شود. شناخت­ واره­ها، برانگیختگی­های عاطفی و انگیزشی، حاصل تعامل محرک­های محیطی با طرحواره­هایند که منجر به انتخاب و راه­اندازی استراتژی­های مرتبط با خودشان می­شوند(بک و پرتزر،1381؛جکویین،1997)این مسئله ویژگی متمایز کننده طرحواره­های مطرح شده توسط بک و یانگ است.

در نگاهی کلی طرحواره­ها، ساختارهای شناختی بازتابنده جوانب مختلف زندگی­اند. آنها تمایل به ثبات و خود تداوم­ بخشی در طی زمان دارند و به ادراک محرک­ها و پاسخ دادن به آنها کمک می­کند. در مواجه با محرک­ها و رویدادهای مختلف طرحواره­های مرتبط با آن موقعیت فعال شده و توجه نسبت به محیط را به شیوه­ای همخوان با خود جهت می­دهند. طرحواره­ها به عنوان فیلترهایی برای اطلاعات ورودی عمل می­کنند. انسانها دنیا را از پشت عینک­های طرحواره رنگ^[22] خود می­بینند بر این اساس آنها ممکن است باعث خطاهای ادراکی شوند (جکویین،1997)

یانگ و کالسکو(2003)سه عامل را بعنوان ریشه­های شکل­گیری طرحواره­های ناسازگار اولیه بیان می­کنند:تجارب اولیه زندگی^[23]،نیازهای عاطفی اساسی^[24]و خلق وخوی عاطفی^[25]

1- تجارب اولیه زندگی

یکی از عللی که منجر به پیدایش طرحواره­ها می­شود، الگوهای مداوم تجارب آزار دهنده و ناکارآمد اولیه کودک و والدین، خواهر و برادرها و گروه همسالان در طی سال­های اولیه زندگی است هنگامی که افراد بزرگسال در موقعیت­هایی قرار می­گیرند که طرحواره­های آنها را فعال می­کند، آنچه که معمولاً تجربه می­کنند یک تجربه ناخوشایند از دوران کودکی خصوصاً در ارتباط با والدین است(یانگ و همکاران ،1386 ).

میلون 1981بر تأثیر تجارب منفی اولیه تأکید می­کند:"تجارب مهم اوایل زندگی ممکن است هرگز تکرار نشود اما اثرات و نشانه­هایشان به جا می­ماند. آنها خاطرات ثبت شده­ای هستند که اثرات پایداری دارند و به محرک­های درونی اضافه شده اند. هنگامی که ثبت می­گردند،باعث می­شوند اثرات گذشته به صورت بی وقفه ،گریز ناپذیر و پاک­نشدنی ادامه یابند. باقیمانده تجارب گذشته بیشتر به صورت فعالانه در زمان حال مشارکت می­کنند. آنها ویژگی وقایع فعلی را تعیین می­کنند، شکل می­دهند یا تحریف می­کنند. آنها نه تنها حضور دارند بلکه می کوشند به تدریج تجارب تازه را با گذشته همساز کنند (یانگ،1384).

[1] . Schema Therapy

[2] . Long-term Psychiatric

[3]. Jeffrey Young

[4] . Collard,P

[5] . Nordahl,Holthe,Haugum

[6] . Piaget

[7]. Resick & Weaver

[8]. Dik

[9]. Jacquin

[10] . Beek,A

[11] . Selection

[12] . Encoding

[13] . Riso,L.P

[14]. Platts

[15]. Beck & Friman

[16] . Simos

[17] . Self-schema

[18] . Relationship schema

[19]. Horwitz

[20] . Baldwin

[21] . Juola

[22] . Schema-colored glass

[23] . Early life experience

[24] . Core emotional needs

جزئیات:
توضیحات: فصل دوم پژوهش کارشناسی ارشد و دکترا (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)
همرا با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه
توضیحات نظری کامل در مورد متغیر
پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه
رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب
منبع : انگلیسی و فارسی دارد (به شیوه APA)