مبانی نظری و پیشینه تحقیق مفهوم خشونت در 65 صفحه با فرمت word و قابل ویرایش

مفهوم خشونت

تاریخچه خشونت خانوادگی

از لحاظ تاریخی شاید بتوان نخستین سابقه امر خشونت را در اسطوره های دینی و مذهبی مانند داستان"آدم و حوا" یا هابیل و قابیل به روایات کتب مقدس سراغ گرفت، در واقع داستان آدم و حوا عاملی شد تا در غرب و در دنیای مسیحیت، زنان را مورد ظلم و جور قرار دهند و مقامات کلیسا در روزگار قدیم، حتی خشونت در ازدواج را توصیه می نمودند. چنین طرز نگرشی بر نظرات برخی مقدسین مسیحی نظیر سنت اگوستین نیز تأثیر گذاشت، که معتقد بود مردان در تصویر خداوند آفریده شده اند و اگر زنی را به اتفاق شوهرش در نظر بگیریم شاید بتوان گفت که آن ها هر دو در تصویر خداوند آفریده شده اند. یک هزار سال بعد از عیسی مسیح، نخستین قانون مصوب کلیسا در جهت اعمال خشونت بر زنان صادر شد که البته امروزه بسیاری از متولیان کلیسا، منکر نقش این نهاد در خشونت ورزی علیه زنان هستند، لیکن اقدامات مارتین لوتر در سده شانزدهم میلادی خود بیانگر این واقعیت می باشد، کما این که به زعم برخی از نویسندگان، کتک زدن زنان اگرچه به صراحت در قوانین مدنی ناپلئون پذیرفته شد، لیکن برداشتی رایج و غیر قابل انکار از آن محسوب می شود و این بیشتر ناشی از خطابه ناپلئون به شورای حکومت است که اعلام کرد شوهر باید دارای قدرت مطلقه در ارتباط با همسرش باشد.

بنابراین، سابقه خشونت در خانواده را باید در اسطوره ها و اعتقادات باستانی ایران و جهان جست و جو کرد. خشونت در خانواده با وجود قدمت بسیار زیاد از پنهان ترین مسایل به شمار می رود و تنها در چند دهه اخیر پژوهشگران نظیر روان شناسان، جامعه شناسان، جرم شناسان و ... سعی در پرداختن به این پدیده مهم نموده اند. وسعت دامنه خشونتی که زنان در خانواده در معرض آن قرار دارند در اوایل دهه1970 آشکار شد یعنی زمانی که گروه های هوادار آزادی زنان با تشکیل خانه های امن برای زنانی که خواهان ترک مردان خشن بودند به این نیاز بدیهی پاسخ گفتند. زنانی که به این خانه ها روی آوردند غالبا با مردانی زندگی کرده بودند که سال ها ایشان را کتک می زده اند. بسیاری از این زنان بارها برای ترک شوهر خود به تلاش ناموفقی دست زده بودند اما دشواری تأمین سر پناه و معاش برای خود و فرزندانشان غالبا آنان را به خانه پر خشونت بازگردانده بود(آبوت و والاس، ترجمه عراقی، 1380).

مارتین^[1] از جمله کسانی بود که در سال 1976 بررسی هایی در مورد زنانی که از شوهران خود کتک می خوردند انجام داد. مایسل من^[2](1978)، در مورد سوء استفاده جنسی از زنان اطلاعات نسبتا کاملی در دسترس دیگران گذاشت. سپس مبحث خشونت به تدریج وارد مجامع علمی شد و در اولین کنفرانس ملی بررسی خشونت در خانواده در سال 1981 به بررسی مسایل و مشکلات خانوادگی پرداختند. در سال 1987، مقوله ی خشونت خانوادگی در پارلمان اروپا مورد بحث قرار گرفت و سازمان ملل آن را مطرح ساخت و در نامه هایی دولت های گوناگون آن را امضاء کردند. در نتیجه دولت های امضاء کننده موظف شدند حمایت های لازم از زنان و کودکان را در جامعه و خانواده به عمل آوردند، به آن ها امکان تحصیل، کار و برابری اجتماعی اعطا کنند. در سال جهانی خانواده نیز بار دیگر بر مسأله خشونت در خانواده تأکید شد(اعزازی،1380).

2-2-1-2. تعریف خشونت

معمولاًخشونت با مفهوم پرخاشگری به کار برده می شود. پرخاشگری اصطلاحی است بسیار کلی برای انواع گوناگون از اعمال همراه با حمله، خصومت و خشونت(پورافکاری،1386).

رفتار پرخاشگرانه در انسان ها به شکل اعمال خشن نسبت به دیگران فرض می شود، که ممکن است موجب اجتناب دیگران یا مقابله به مثل بسیاری از آنان گردد. پرخاشگری تلویحا به قصد آسیب زدن یا به نوعی آزار دادن فردی دیگر صورت می گیرد. مفهومی که از رخدادهای قبل یا پس از عمل پرخاشگرانه استنباط می شود(کاپلان-سادوک، ترجمه پورافکاری،1379).

خشن به کسی گفته می شود که به طور خطرناک، شدید و بیرحمانه با کسی یا چیزی رفتار یا عمل کند. شدت عملی که انسان مرتکب می شود، چه در جنگ، آدم کشی، تجاوز به عنف، یا هر رفتار خشن دیگر بازتابی از حس پرخاشگری است(پورافکاری،1386)

در تعریف دیگری از گلس^[3] و استراوس(1979)، آمده است که خشونت عبارت است از عملی که با قصد انجام گیرد و منجر به آسیب بدنی به شخص شود، این آسیب دامنه اش از درد جزیی سیلی زدن تا جراحات شدید و حتی قتل در نوسان است(آمرمان و هرسن،1999).

خشونت خانوادگی اصطلاحی است که تمام انواع خشونت، از جمله خشونت با اطفال، خشونت بین زن و شوهر و خشونت بین فرزندان والدین سالمند را در بر می گیرد(پورافکاری،1386).

مؤسسه ملی بهداشت روان(1992)، خشونت خانوادگی را چنین تعریف می کند:

اعمالی که به طور فیزیکی یا هیجانی مضر هستند یا به صورت بالقوه منجر به آسیب بدنی می شود. هم چنین شامل زورگویی یا تجاوز جنسی، تهدید بدنی، تهدید به کشتن یا آسیب رساندن، محدود نمودن فعالیت های عادی، سلب اختیار و محرومیت از دسترسی به منابع (آمرمان و هرسن،1999). سازمان بهداشت جهانی نیز تعریفی از خشونت خانوادگی ارایه داده است و آن عبارت است از هر گونه رفتار غیر طبیعی که منجر به آزار رساندن به خود و یا دیگران باشد(آزار به صورت جسمی، روانی و یا هر دو می باشد)(بیگلویی و همکاران،1380).

2-2-1-3. تعریف خشونت خانوادگی نسبت به زنان

اولین تلاش ها در تعریف خشونت نسبت به زنان در خانواده توسط کمپ، سیلورمن و همکاران^[4](1962)، انجام گرفت. این افراد سوء رفتار را براساس شرایط بالینی، یعنی با علایم تشخیص پزشکی و جسمی تعریف کرده اند و افرادی که به عمد به آن ها تجاوز جسمی شده و مجروح شده بودند مورد نظرشان بود(شهنی ییلاق، 1386). خشونت علیه زنان به هر فعل خشونت آمیز مبتنی بر جنسیت مؤنث اطلاق می گردد که منجر به آسیب دیدگی یا رنج جسمانی،روانی یا جنسی می شود یا ممکن است منتهی شود(معتمدی مهر،1380). به طور کلی خشونت خانوادگی علیه زنان عبارت است از رفتارهای هجومی و سرکوبگرانه از جمله حمله های بدنی، جنسی و روانی و نیز اعمال فشار اقتصادی توسط عده ای از مردان نسبت به زنان خود یا دیگر زنان خانواده(فنی، 1378).

کروپ و همکاران^[5](1999)، خشونت زناشویی را این گونه تعریف می کنند: هرگونه اقدام، سوء قصد واقعی یا تهدید به آسیب بدنی توسط زن و مردی که با هم رابطه جنسی نزدیک داشته باشند بر علیه یکدیگر. البته لازم به ذکر است با توجه به بافت فرهنگی جامعه ما منظور از زن و مرد در این پژوهش زن و مردی است که به صورت قانونی با هم ازدواج کرده باشند و در غالب خانواده مطرح باشند.

2-2-1-4. شیوع خشونت

یکی از مشخصات کلی خشونت خانوادگی علیه زنان در سراسر جهان این است که در بیشتر موارد از نظرها پنهان است. اغلب زنان تا کارد به استخوانشان نرسد، از زندگی خشونت آمیز خود حرف نمی زنند. این پرهیز در هر جامعه دلایل خاص خود را دارد و متناسب است با شرایط زندگی فردی و اجتماعی زنان در هر جامعه. بنابراین، در کمال تأسف باید اذعان نمود که شناسایی و آمارگیری از خشونت های علیه زنان به راحتی در یافته های آماری منعکس نخواهد شد چرا که بخشی از این مشکل، ریشه در عدم درک صحیح جامعه و مقامات از احساس ناامنی و عدم توجه به مسایل گوناگون خشونت آمیز دارد و بخشی نیز به جهت عدم تکامل روش ها و شیوه های موجود آماری در رسیدن به این گونه حقایق بوده، و علت دیگر آن نیز پیچیده شدن ماهیت ارتکاب این گونه اعمال است. با وجود این تعداد فزاینده ای از پژوهش های محلی و ملی در این حوزه در جهان در حال انجام است. البته باید خاطر نشان ساخت که جمع آوری اطلاعات در مورد خشونت خانوادگی به ویژه خشونت نسبت به زنان، در کشورهای دیگر به جز آمریکا، کانادا و استرالیا دشوار است، زیرا فقط این سه کشور قوانین خاصی دارند که مستلزم گزارش خشونت های خانوادگی است.

در سال 1993 اولین آمار خشونت نسبت به زنان کانادایی منتشر شد، سه زن از ده زن نمونه متذکر شدند که حداقل یک بار خشونت جسمی یا جنسی را تجربه کرده اند(شهنی ییلاق،1386).

طبق آمارهای منتشر شده در ایالات متحده امریکا هر ساله بیش از 5/1 میلیون زن توسط همسرانشان مورد ضرب و شتم قرار می گیرند(استراوس و گلس^[6]،1990). یافته ها هم چنین نشان می دهد که در 8 تا 13 درصد همه ازدواج ها خشونت شدید نسبت به زن ها به وقوع می پیوندد(داتون،1988). هم چنین آمار و ارقام نشان می دهد که در کشور آمریکا 20تا50 درصد از زنان از شوهران خود کتک خورده اند(راسل و همکاران^[7]،1982). تحقیقی درباره اعمال خشونت بر زنان در هندوستان آشکار کرده که تقریبا 94 درصد موارد قربانی و آزاردهنده هر دو اعضای خانواده بوده اند و در 90 درصد این موارد زن، قربانی شوهر بوده است. ضمنا از هر 10 مورد قتل زنان، 9 مورد حوادثی بوده که طی ان شوهران زن های خود را به قتل رسانده اند. طبق گزارش سازمان ملل براساس پژوهشی در سری لانکا، 65 درصد از زنان گزارش کردند که در طول زندگی زناشویی خود در معرض خشونت های خانوادگی بوده اند(نوابی نژاد، 1388).

اطلاعات در مورد خشونت خانوادگی در ایران به صورت پراکنده در روزنامه ها و مجلات مشاهده می شود، مرکز پزشک قانونی نیز از جمله مراجعی است که روزانه با شکایان زن هایی که توسط همسران خود مورد ضرب و شتم قرار می گیرند مواجه است و از آن جا که خشونت خانوادگی یک جرم ویژه و یا جرم گزارش نیست و در پشت درهای بسته اتفاق می افتد، در نتیجه آمار و ارقام تنها شواهد قابل اعتماد در این زمینه هستند. یافته های پژوهشی شهنی ییلاق(1386)، در شهر اهواز نشان داد که 7/81 درصد از زن ها حداقل یک بار توسط همسران خود مورد خشونت کلی و روان شناختی قرار گرفته اند و 24 درصد از آن ها حداقل یک بار مورد خشونت جسمس واقع شده اند.

نتایج حاصل از پژوهش فتاحی مفرح(1379)، در شهر تهران نشان داد که 5/16 درصد از زنان، خشونت را در خانواده هایشان تأکید کردند، از این میزان 5/14 درصد به خشونت زیاد و متوسط و 2 درصد به خشونت کم در خانواده هایشان اشاره کردند. هم چنین براساس پژوهشی که در یکی از محله های فقیرنشین جنوب تهران انجام گرفت بیش از 137 بیمار که به علت ضربه به گوش به مطب تخصصی گوش و حلق و بینی مراجعه کرده اند، 71 نفر دچار پارگی پرده صماخ شده بودند که از این تعداد 48 نفر زنانی بودند که از دست شوهر خود سیلی خورده بودند(توکلی،1379).

جزئیات:
توضیحات: فصل دوم پژوهش کارشناسی ارشد و دکترا (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)
همرا با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه
توضیحات نظری کامل در مورد متغیر
پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه
رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب
منبع : انگلیسی و فارسی دارد (به شیوه APA)

[1] - Martin

[2] - Meiselman

[3] - Gelles

[4] - Kemp, Silverman & et al

[5] - Kropp & et. al

[6] - Strauss, M. A. & Gelles, R. J.

[7] - Russell & et. al