گزارش تخصصی بررسی رابطه جوّ سازمانی و رضایت شغلی آموزگاران و دبیران در 50 صفحه

مقدمه

با نگاهي به مدارس و توجه بيشتر به روش عمل آنها خواهيم ديد که با وجود تفاوت­هاي بسيار اندکي که در ساختار و شکل مدارس و نيز يکسان بودن مواد و کتب درسي، تفاوت­هاي زيادي بين مدارس و سطح درسي دانش آموزان آنها مشاهده مي­شود. پس با اندکي تأمل درمي­يابيم که عامل ديگري نيز وجود دارد که موجب مي­شود سطح درسي، حال و هواي مدرسه و روابط فردي در اين مراکز آموزشي متفاوت باشد. تاکنون تحقيقات زيادي انجام گرفته که به بررسي تأثير برخي ابعاد غير درسي از قبيل روابط بين دانش آموزان، روابط ميان دانش آموزان و دبیران و مديران، وضعيت اقتصادي و اجتماعي و مواردي از اين قبيل پرداخته که اين عوامل بر تحصيل و پيشرفت دانش آموزان تأثير بسزايي دارند. بي­ترديد در به وجود آمدن جوّ سالم و مناسب در محيط مدرسه و کلاس درسي دبیران و مديران مؤثر مي­باشند و رشد همه جانبه شخصيت دانش آموزان وابسته به جوّ سازماني مدارس است يکي از مهمترين زمينه­هاي پژوهشي ميزان رضايت شغلي است. اهميت آن از يک سو به دليل نقشي است که در بهبود و پيشرفت سازمان و نياز بهداشت و سلامت نيروي کار دارد و از سوي ديگر به دليل مفهوم رضايت شغلي است و نيز رضايت شغلي علاوه بر تعريف و مفهوم پردازي­هاي متعدد محل سلامتي و سازه مشترک بسياري از حوزه­هاي علمي مانند روانشناسي، جامعه شناسي، علوم تربيتي و حتي اقتصاد و سياست است. علاوه بر اين رضايت شغلي عاملي است که باعث کارايي، عملکرد، احساس رضايت­مندي، لذت روحي ناشي از ارضاء نيازها و تمايلات و اميدهاي فردي مي­گردد(علاقه بند، 1377).

کينزبرگ و همکارانش(1915) رضايت شغلي را از ديدگاه­هاي مختلفي مورد توجه قرار دادند، از جمله:

الف) رضايت دروني: که حاصل دو منبع مي­باشد، اول: احساس لذتي که انسان صرفاً به­ خاطر اشتغال و فعاليت­هاي شغلي عايدش مي­شود. دوم: لذتي که بر اثر پيشرفت و يا انجام برخي از مسئوليت­هاي اجتماعي و به ظهور رساندن توانايي­ها و رغبت­هاي فردي به انسان دست مي­دهد.

ب) رضايت بيروني: که با شرايط اشتغال و محيط کار ارتباط دارد و هر آن در حال تغيير و تحول است. از جمله عوامل بيروني مي­توان شرايط کار، ميزان دستمزد و پاداش، نوع کار و روابط موجود ميان کارگر و کارفرما را نام برد(همان منبع).

به نظر محقق عامل اولي(رضايت دروني) اشاره به رضايت شغلي دارد و عامل دوم(رضايت بيروني) اشاره به جوّ سازماني دارد.

در اين پژوهش سعي شده با بهره­گيري از روش­هاي توصيف جوّ سازماني مدارس و با در نظر گرفتن رضايت شغلي دبیران دبيرستان­هاي شهرستان نهاوند و با کمک روش خودسنجي به بررسي رابطه بين جوّ سازماني و رضايت شغلي دبیران پرداخته شود.

بيان مسئله

با توجه به موضوع تحقيق، مسأله حاضر شامل دو متغير است: جوّ سازماني و رضايت شغلي دبیران که هر کدام از این دو متغیر نياز به تعريف دارند.

 جوّ سازماني: جوّ سازماني مدرسه حاصل تلاش و کوشش گروه­هاي درون مدرسه يعني دبیران و مديران و کارکنان و دانش آموزان است(علاقه بند، 1377).

جوّ سازماني همان خصوصيات دروني پايدار مدرسه را شامل مي­شود که در بروز رفتار سازماني نيروي انساني، به خصوص در خودباوري جهت اظهارنظر، مشارکت و انگيزش تأثير مي­گذارد(عسگريان، 1388).

از ديدگاه سازماني جوّ سازماني داراي اقدامات و روش­هاي رسمي و غير رسمي است و داراي عقايد مشترکي بين اعضاي سازمان براي راهنمايي و هدايت رفتار افراد مي­باشد(علاقه بند، 1377).

جورج لوين و روبرت استرینجر اذعان دارند: جوّ سازماني شامل ادراکاتي است که فرد از نوع سازماني دارد که در آن کار مي­کند و احساس او نسبت به سازمان بر حسب ابعادي مانند استقلال، ساختار سازماني، پاداش، ملاحظه­کاري، صميميت و حمايت است(اجاقي، 1377).

 رضايت شغلي دبیران: فرد براي اينکه تصويري روشن از دنياي خود داشته باشد بايد پس از تجزيه و تحليل واقعيات و اطلاعات موجود شغل معینی را انتخاب کند که رضايت شغلي را به همراه دارد و باعث رضايت شخصي نيز مي­شود. وجود رضايت شغلي در دبیران باعث مي­شود معلمان به گونه­اي موفق­تر در کار خود ظاهر شوند و از شغل خود لذت ببرند و احساس نشاط کنند. از جمله پيامدهاي مثبتي که رضايت شغلي دبیران دارد مي­توان به افزايش کارايي، ثبات شغلي، ترقي و پيشرفت در کار اشاره کرد(علاقه بند، 1377).

از جمله پيامدهاي مثبت تحقيق حاضر مي­توان به آشنايي با جوّ سازماني و ميزان رضايت شغلي دبیران و دادن راهبردها و پيشنهادهاي لازم در اين زمينه براي دبیران دبيرستان­هاي شهرستان نهاوند اشاره کرد.

اهميت و ضرورت تحقيق

کارکنان در بدو ورود به سازمان انتظار دارند با جوّ سازماني مطلوب و حمايت آميزي مواجه شوند تا در لواي آن، نياز هاي خود را تأمين کنند. اين مسئوليت مديران است که امور مربوط را به گونه­اي سازماندهي کنند که افراد با تمام وجودشان در فعاليت­ها شرکت کنند. در واقع مسئوليت مشترک مبناي خلاقيت و ابتکار جمعي است.