مقاله درباره ارزش افزوده حسابرسي داخلي در 19 صفحه با فرمت word و قابل ویرایش

مقدمه:

تابحال مفهوم ارزش افزوده² را در بخش‌های مختلف اقتصاد و خدمات با در نظر گرفتن ماهیت صنعت و فعالیت مربوط در کتب و منابع مختلف درسی مورد مطالعه و بررسی قرار داده‌ایم اما شاید توجه به نقش و ویژگی واحد حسابرسی داخلی در تولید ارزش افزوده به عنوان یک بخش از اقتصاد جامعه و سازمان، بصورت روشن مورد مداقه و بررسی قرار نگرفته است لیکن از آنجا که هر محصول تولیدی در هر بخش از فعالیت اقتصادی باید دارای ارزش افزوده مناسب باشد و از طرفی دیگر یک شاخص مناسب برای ارزیابی آن وجود داشته باشد تا جایگاه و ارزش واقعی آن بصورت دقیق و مناسب تبیین گردد حرفه حسابرسی نیز از این قاعده مستثنی نبوده لذا بر همین اساس حرفه حسابرسی داخلی نیز بدنبال این موضوع با توجه به خواستگاه انجمن‌های حرفه‌ای و جامعه ذینفعان، اقدام به بررسی و تبیین نقش و جایگاه ارزش افزوده خدمات حسابرسی داخلی بوده است. بدین ترتیب جهت بررسی ارزش افزوده این واحد ابتدا لازم است به تعریف عام مفهوم ارزش افزوده در اقتصاد بپردازیم و پس از آن با بررسی خدمات واحد حسابرسی داخلی به تعریف و تبیین ماهیت ارزش افزوده خدمات ارائه شده توسط حسابرسان داخلی در سازمان‌ها می‌پردازیم.

ارزش افزوده در تعاریف اقتصادی:ارزش افزوده ثروت ایجاد شده توسط واحد تجاری است که این ثروت حاصل کار و تلاش گروهی تمام افرادی است که به نوعی در یک واحد تجاری سهیم هستند.

معادله ارزش افزوده:

ارزش افزوده= ... + بازده حاصل از سرمایه‌گذاری + بازده حاصل از اعتباردهندگان + بازده کارمندان

مطابق با مفهوم ارزش افزوده حسابرسی داخلی که توسط انستیتوی حسابرسان داخلی (IIA)³: ارائه شده است. این مفهوم به عنوان ارزش ارائه شده توسط حسابرسان داخلی در جهت بهبود فرصت‌ها برای دستیابی به اهداف سازمانی، شناسایی نقاط قابل بهبود در فعالیت‌های عملیاتی، و یا کاهش سطح ریسک و در معرض خطر قرار گرفتن سازمان از طریق دو عامل اطمینان‌بخشی و ارائه خدمات مشاوره می‌باشد. در تعریفی دیگر سازمان‌ها و انجمن‌های حرفه‌ای حسابرسی، حسابرسی داخلی را به عنوان یک مفهوم مستقل، تضمین عینی و فعالیت‌های مشاوره‌ای که به منظور اضافه کردن ارزش و بهبود عملیات سازمان طراحی شده است تعریف می‌نمایند. این فرآیند به سازمان کمک می‌کند تا اهداف خود را با آوردن یک رویکرد منظم و نظام‌مند برای ارزیابی و بهبود اثربخشی فرآیندهای مدیریت ریسک، کنترل و ساختار سازمان تطبیق سازی نماید.

اما نباید از نظر دور داشت که فرآیند انجام حسابرسی و برآورد ارزش افزوده آن می‌تواند بطور قابل توجهی از حسابرسی یک بخش با بخش دیگر متفاوت باشد. برای تحلیلگران، این عبارت از توصیف کار حسابرسی که کمک می‌کند تـا مدیریت در بهبود کسب و کـار، به جای اجرای تکالیف اولـیه درخـصـوص تـأیـیـد و مـنـطـبق‌سازی آن بــا سیاست‌ها و روش‌هـا مـورد پـذیــرش قـرار گـرفتـه اقـدام نـمـایـد اگـر چـه ایـن مـوضـوع مـمـکـن اسـت به معنای مـخـالـفـت بـا تـصـمـیـمـات مـأخـوذه تـوسـط مدیریت تـلـقـی شـود بـرای مـثـال، درخـواسـت‌هـای عـاقـلانـه و تـخـصـصـی مـؤثـر حـسـابـرس داخـلـی بـا ارائـه خـدمـات نـوآورانـه بـه بـخـش‌هـای مـخـتـلـف سـازمـان منجر به ایـجـاد ارزش افـزوده بـرای سـازمـان و بـه تـبـع آن بـرای حـسابـرسی داخـلـی خواهـد شـد امـا بـه غـیـر از ارزش افزوده واحد حسابرسی، برای کمک به گسترش درک از مفهوم ارزش افزوده و عوامل ایجاد کننده آن می‌توان گفت که اقتصاددانان امروزی می گویند هر چه در کشور خودتان به عنوان ارزش می افزائید: به عنوان ارزش افزوده تلقی می‌شود به عنوان مثال در زمانی که فساد رایج است، ارائه خدمات حسابرسی در تقویت کنترل‌های داخلی مطابق با بررسی بستر فرهنگی سازمان و تحلیل آن منجر به افزایش ارزش افزوده در سازمان خواهد شد.

عامل اول درخصوص چارچوب ارزش افزوده ماهیت نوع کار یا فعالیت و یا خدمات ارائه شده معنی و روش برآورد ارزش افزوده را در عمل تبیین می‌کند و پس از آن عامل دوم عملاً تا حدود زیادی وضعیت خاص صنعت و سازمان است که چارچوب ارزش افزوده را شکل می دهد. بنابراین، ارزش افزوده ایجادی برای یک سازمان، و یا حتی یک بخش در درون یک سازمان، ممکن است جلوگیری از اتلاف منابع باشد و در جایی دیگر، موضوعی دیگر. از این رو، تأثیر عوامل و شرایط فردی و شخصی که این ممیزی و حسابرسی را انجام می‌دهد را در این مفهوم افزایش می‌دهد با این پرسش که چگونه می‌توان توسط حسابرسان داخلی با بررسی و شناسایی کامل روش‌های اجرایی سازمان حسب مقادیر داده شده و استحصال شده از عملکرد سازمان وضعیت خاص سازمان را بهبود و ارزش افزوده بخش‌های مختلف سازمان را افزایش دهیم؟

پاسخ این پرسش کاملاً واضح است و می‌توان با پرسش از سهامداران خود بخواهید که این نیاز (نیاز به ارزش افزوده) را تعریف کنند بسیاری از حسابرسان در دنیای امروز به نظر می‌رسد این رویکرد را که توسط یک نظرسنجی که اخیراً توسط انستیتوی حسابرسان داخلی (IIA) با عنوان گروه "ارزش افزوده/ حسابرسان داخلی" مورد بررسی قرار گرفته ‌است، پذیرفته‌اند.

بطوریکه نتایج این بررسی نشان می‌دهد که 52درصد از حسابرسان داخلی مورد بررسی در پاسخ به سؤال "نحوه ایجاد ارزش افزوده بیشتر توسط واحد حسابرسی داخلی" اعلام نمودند که از طریق ارائه خدمات بیشتر و مؤثرتر "ارائه پیشنهادات مؤثر و کارا" ارزش افزوده بیشتر ایجاد می‌شود و در داخل این بخش، 95درصد (از پاسخ‌های ارائه شده) پاسخ‌های کلامی و/ یا نوشتاری بودند که آن‌ها این داده‌ها را از بررسی گروه آزمایش خود که شامل یک یا چند گروه از سهامداران عمده سازمان‌ها بودند جمع‌آوری کردند.

بدین ترتیب درخواست‌های دریافتی از ذینفعان در این فرآیند تنها به عنوان بخشی از پاسخ به این سؤال کلی است و اگر ما صرفاً با تکیه بر خواست ذینفعان تصمیم بگیریم که چه نوع از خدمات، بیشترین ارزش افزوده را ایجاد می‌کنند، ما در عمل خودمان را محدود به دانش خود و صرفاً با استفاده از شیوه‌های حسابرسی داخلی مورد عمل خود قرار داده‌ایم و همچنین از طرفی دیگر اینکه سهامداران تنها نسبت به آنچه در گذشته دیده و یا نسبت به آن آگاهی دارند، آگاه هستند و نیاز خود را اعلام می‌دارند و با توجه به پیشرفت‌های عمده‌ای که در حرفه حسابرسی در طول دهه گذشته صورت گرفته است و همچنین افزایش سطح انتظارات جامعه که ناشی از بحران اقتصادی اخیر می‌‌باشد، انتظارات سهامداران به احتمال زیاد به مراتب کمتر نسبت به آنچه باید باشد خواهد بود. به همین دلیل، حسابرسان نیاز به بالا بردن انتظارات سهامداران با بیان اینکه آن‌ها- یا به بیانی بهتر، به آن‌ها- که به چه میزان می‌توانید ارزش افزوده برای ما ایجاد کنید.

در عین حال، ما می‌دانیم که دستیابی به اهداف و خواسته‌های مؤثر و جدید بدون تطبیق آن با فرهنگ سازمان و نیازهای ذینفعان قابل اتخاذ و امکان‌پذیر نمی‌باشد. برخی از بخش‌های حسابرسی که سعی در افزایش در کنترل‌های داخلی خود دارند می‌بایست اقدام به تشکیل کارگاه‌های آموزشی ارزیابی جهت توسعه دانش خود و تطبیق سازی نیازهای سازمانی با فرهنگ سازمانی نمایند.

اگرچه تعیین و اجرای فعالیت ارزش افزوده در بخش‌های مختلف در بسیاری از عوامل مختلف متفاوت می‌باشند اما برخی از قواعد آن اصلی و کلی هستند و توسط کلیه اعضای هیأت مدیره برای آن درخواست وجود دارد اما در سایر موارد براساس نتایج حاصل از بیش از 10 سال تحقیق در زمینه حسابرسی داخلی بهترین شیوه، در این زمینه شناسایی چهار عامل است که می‌تواند به حسابرسان در تعیین اینکه چه عاملی، بیشترین ارزش را به سازمان اضافه می‌کند.

- "عوامل مؤثر بر کیفیت ارزش افزوده"

• دانش عمیق از سازمان، از جمله فرهنگ، سازمان و بازیگران کلیدی سازمان و محیط رقابتی آن
• شجاعت در ایجاد نوآوری برای ذینفعان برای آنچه می‌توان انتظار داشت و نه اینکه ممکن است فکر کنیم به آنچه که آن‌ها می‌خواهند
• ایجاد دانش گسترده‌ و تجمیع آن با دانش و تجربه کسانی که با شیوه‌های حرفه‌ای و به طور کلی از ارزش افزوده شناخت و آگاهی کافی دارند
• خلاقیت برای انطباق با نوآوری‌های جدیدی که برای سازمان در راه است و دارای نتایج تعجب‌آور و شگفت‌انگیز و فراتر از انتظارات ذینفعان می‌باشد.

سه مورد از این عوامل شامل - دانش سازمانی، شجاعت و خلاقیت- نشانگر شایستگی‌ها و ویژگی‌های شخصی است که در اکثر موارد، هر کدام از آن‌ها به خودی خود قابل توضیح و تفسیر هستند و توسعه این امر با انجام تمرین حرفه‌ای در جهت تبیین ارزش افزوده می‌باشد که در‌ این حال، می‌توان پس از تشکیل اتاق‌های فکر و تجمیع دانش درون سازمانی و برون سازمانی جهت گذر از اتاق‌های زیاد متشکله برای تفسیر ارزش افزوده و چگونگی افزایش آن تشکیل می‌شود و در نتیجه توجه به شایستگی و شایسته سالاری بیشتر کارکنان در سازمان خواهد بود.

اگرچه رسیدن به اجماع درسطح حرفه‌ای، درخصوص انتخاب بهترین شیوه در این زمینه ممکن است تقریباً غیرممکن باشد اما تحقیقات انجام شده کمک می‌کند تا برای روشن کردن مشترکات موجود در میان بخش‌های مختلف حسابرسی پیشرو باشیم و با تحکیم این ویژگی‌ها با مشخصات بخش ارزش افزوده ممکن است برای حسابرسان جهت تقویت در رسیدگی و یا ارائه ایده‌های بالقوه مؤثر باشد.

مفهوم ارزش افزوده

استانداردهای انجمن حسابرسان داخلی (IIA) اقدام به استفاده از مفهوم ارزش افزوده در مدل‌های حسابرسی داخلی حال توسعه نموده است بطوری که در این مفهوم برای ارزش‌گذاری و ارزیابی نتایج فعالیت واحد حسابرسی داخلی، بیان می‌شود که بحث‌های بسیار و راه‌هایی متعددی برای ارزیابی ارزش افزوده در این بخش از خدمت وجود دارد. تجزیه و تحلیل دقیق این فرآیند، تولید و ایجاد ارزش افزوده توسط این واحد را بسیار ساده نموده است، همانطور که محاسبه مقادیر ارزش افزوده ایجادی در سازمان بسیار روشن‌تر از زمان‌های قبل است.

اگرچه جهت کمی کردن نتایج فعالیت واحد حسابرسی داخلی جهت محاسبه ارزش افزوده حسابرسی نحوه انجام ممیزی بر روی فرآیند حسابرسی داخلی سازمان با این نگرش دشوار خواهد بود. اما، می‌توان ارزش افزوده را به عنوان مدلی شناسایی می‌کرد که می‌بایست منجر به ایجاد تغییر ذهنیت حسابرسی داخلی، پیشنهاد در ارزیابی ریسک و سازماندهی مجدد سیستم کنترل مدیریتی، گردد اما اجرایی کردن این مفهوم در عمل موضوعی دشوار است و اگر چه غیرممکن نیست اما کمی دشوار است. بسیاری از مدیران در انتظار حمایت‌های حسابرسی داخلی در روند تصمیم‌گیری خود با استفاده از نتیجه‌گیری و توصیه‌های ارائه شده توسط آن‌ها می‌باشند که نتیجه انجام حسابرسی داخلی منتج به ایجاد کمک‌های مؤثر و قانع‌کننده به منظور عملیاتی نمودن و تبدیل شدن این پیشنهاد به یک خدمات ارزشمندتر برای مدیریت خواهد شد و این همان نقش جدیدی است که تحت عنوان نقش مشاوره‌ای حسابرسان داخلی مطرح می‌باشد.

خدمات اعطاء شده توسط سیستم حسابرسی داخلی این مفهوم را می‌رساند که این خدمات مشاوره‌ای برای مدیریت به منظور بهتر کردن اوضاع، و یا ارائه عملکرد مناسب‌تر جهت سیستم کنترل داخلی می‌باشد اگرچه در نهایت مدیریت مسئول/ تصمیم‌گیری‌های مأخوذه خود در سازمان می‌باشد.