جزوه‌ی آموزشی مبانی مهندسی اینترنت؛ دبیرستان علامه حلی تهران در 20 صفحه با فرمت word و قابل ویرایش

 

سرفصل‌ها:

ü مقدمه

ü تاریخچه

ü فناوری اطلاعات

ü مفاهیم

ü HTML

ü DHTM

 

 مقدمه:

مبحث اینترنت و زیرشاخه‌های آن -در یک نگاه کلی- شاخه‌ای از علم شبکه‌های کامپیوتری[1] هستند. در واقع اگر بخواهیم به مباحث سطح بالا و کاربردی شبکه‌های کامپیوتری بپردازیم، اینترنت و تکنولوژی‌های آن از اولویت بالایی برخوردارند[2].

در دنیای امروز که جهت‌گیری اکثر دولت‌ها به سوی بیشتر و زودتر دانستن است، به جرأت می‌توان گفت «فناوری اطلاعات[3] و ابزار قدرتمند آن یعنی اینترنتدر میزان پیشرفت علمی و فنی یک ملت نقش بسزایی دارد.»

با درک اهمیت یادگیری و بکارگیری اینترنت در زندگی عادی مرور مختصری را روی آن خواهیم داشت.

تاریخچه:

پس از آنکه شوروی سابق اولین ماهواره‌ی مصنوعی را در سال 1957 به فضا پرتاب کرد، به دلیل رقابت تنگاتنگ نظامی میان آمریکا و شوروی، اداره‌ی دفاع[4] آمریکا به دستور آیزنهاور[5] (رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده) اقدام به تشکیل آژانس تحقیقاتی پروژه‌های پیشرفته[6] (آرپا) نمود. به دنبال تشکیل آرپا و برای آماده‌باش و کنترل بیشتر بر روی منابع موشکی، پنتاگون بودجه‌ای را برای تحقیقات دانشگاهی در مورد ساختن یک شبکه‌ی ارتباطی بین مناطق مختلف نظامی آمریکا اختصاص داد. حاصل این تحقیقات بعدها آرپانِت[7] نامیده شد که در ابتدا صرفاً 4 کامپیوتر در آمریکا را به هم مرتبط می‌کرد. آرپانت به سرعت گسترش یافت و با طراحی و پیاده‌سازی پروتکل[8] TCP/IP و همکاری دانشگاه برکلی در فراهم کردن رابط نرم‌افزاری مناسب به کمک سیستم عامل یونیکس این دانشگاه[9]، اینترنت متولد شد.

 

فناوری اطلاعات:

آنچه امروز اینترنت را با اهمیت جلوه می‌دهد، دیدگاه گسترش ارتباطات و اطلاعات است. با این رویکرد می‌توان به اینترنت با دید یک ابزار قدرتمند برای گسترش فرهنگ، علم و فناوری نگریست. اهمیت فناوری اطلاعات و ارتباطات تا حدی است که کلان‌ترین بودجه‌های دولت‌های پیشرفته و در حال توسعه را به خود اختصاص داده است.

حرکت به سوی آموزش الکترونیکی[10]، دولت الکترونیکی[11]، تجارت الکترونیکی[12] و بسیاری از محصولات و فرآورده‌های IT از سوی کشورهای مختلف، چیزی نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت.

 

درک عمیق تمامی این موارد نیازمند داشتن درکی مناسب از اینترنت و در واقع تکنولوژی تور جهان گستر[13] است. به این منظور مروری خواهیم داشت بر روی مفاهیم اولیه‌ی اینترنت.

 مفاهیم:

اینترنت:

مخفف واژه‌ی Inter Network است. بزرگترین شبکه‌ی دنیا که از به هم پیوستن تعداد زیادی کامپیوتر ایجاد شدهاست. این تصور که اینترنت بر روی چند کامپیوتر خاص در دنیا سوار شده به کلی غلط است. در واقع هر کامپیوتری که به طریقی به اینترنت متصل می‌شود، جزئی از اینترنت محسوب می‌شود.

پروتکل:

واژه‌ی پروتکل در لغت به معنای قرارداد است و از دیدگاه علم اینترنت، به قوانینی گفته می‌شود که 2 یا چند کامپیوتر برای ارتباط (رد و بدل کردن اطلاعات) با یکدیگر رعایت می‌کنند. به عنوان مثال هنگامی که کامپیوتر 1 در حال صحبت کردن است، کامپیوتر 2 به حال گوش دادن درمی‌آید و ضمناً میان صحبت کامپیوتر 1 صحبت نمی‌کند.

پروتکل اصلی اینترنت، TCP/IP[14] است، که قسمت IP آن وظیفه‌ی حمل بسته‌های اطلاعات از طریق کابل‌ها و شبکه‌ی اینترنت و قسمت TCP هم عهده‌دار تعیین صحت داده و رساندن آن به سطح قابل استفاده برای کاربر را دارد. یک سطحْ بالاتر و برای دسترسی به سایت‌های اینترنتی از پروتکل HTTP[15] یا همان مجموعه قواعد دریافت اطلاعاتی شامل متن، صوت، تصویر و ... (در قالب HTML[16]) از تور جهان گستر استفاده می‌کنیم.

 

HTML:

نوعی زبان توصیف کننده (کاملاً متفاوت و بسیار آسان‌تر از زبان‌های متداول برنامه‌سازی نظیر C و Pascal) است که برای نمایش دادن صفحات وب به کار می‌رود. تقریباً تمامی صفحات دریافتی ما از اینترنت به این زبان نوشته شده‌اند و مرورگرهای وب[17] می‌توانند آن زبان را به ما نمایش دهند.

به واحدهای سازنده‌ی یک کد HTML، تَگْ[18] می‌گویند. در واقع تگ‌ها کلماتی کلیدی هستند که در زبان HTML قراردادْ شده‌اند و یک مرورگر وب با دیدن هر کدام از این کلمات، متون و یا تصاویر موجود در صفحه را به نوعی نمایش می‌دهد. به عنوان مثال تکه کد HTML زیر متن «سلام» را به کمک تگ ، توپُر[19] نمایش می‌دهد.

سلام

 

سرویس‌دهنده[20] / سرویس‌گیرنده[21]

تمامی سایت‌های اینترنتی که مشاهده می‌کنیم، از طریق یک سِرْوِر (سرویس دهنده) برای ما یعنی سرویس گیرنده (یا مشتری) فرستاده می‌شود. در واقع سرور منتظر یک تقاضای مشاهده‌ی صفحه‌ی وب از جانب مشتری است تا آن صفحه را برای او ارسال کند. مثلاً هنگامی‌که ما در نوار آدرس مرورگر وب خود‌ آدرس www.google.com را وارد می‌کنیم، مرورگر در نقش مشتری، درخواستی را به سِروری که صفحه‌ی گوگل را در اختیار دارد می‌فرستد. پس از آن سرور در پاسخ به این درخواست، صفحه‌ی گوگل را برای مشتری ارسال می‌کند و مرورگر پس از دریافت، آن‌را به ما نمایش می‌دهد. لازم به ذکر است که این درخواست و پاسخ –که به Request و Response مشهور است- از طریق پروتکل HTTP صورت می‌گیرد.

 

مرورگر وب (Web Browser)

برنامه‌ای است که می‌تواند صفحات HTML را به ما نمایش دهد. برای استفاده از تور جهان گستر، استفاده از یک مرورگر وب تقریباً اجتناب ناپذیر است، چرا که یک مرورگر وب علاوه بر آشنایی و توان نمایش صفحات HTML، می‌تواند به واسطه‌ی پروتکل HTTP صفحات وب را از سرور دریافت کند.

اکثر قریب به اتفاق صفحات وب در دنیا توسط مرورگر IE (Internet Explorer) بازدید می‌شوند، چرا که Windows عام ترین سیستم عامل مورد استفاده در جهان است که به‌صورت پیش‌فرض IE را داراست. بعد از IE، پرطرفدارترین مرورگر Netscape Navigator (NN) نام دارد. مرورگرهای دیگری نیز وجود دارند از جمله Opera، Mozilla، Safari و ....

 

جاوا اسکریپت[22]

یک زبان برنامه‌نویسی که فقط در صفحات وب به کار می‌رود، چرا که برخی از امکانات معمول یک زبان برنامه‌نویسی مانند C را ندارد؛ در واقع JavaScript برای استفاده در وب طراحی شده و به همین دلیل زبان سطح بالایی است، به طوری که می‌توان با نوشتن یک خط کد در آن یک پنجره‌ی سؤال (Ok - Cancel) باز کرد و از کاربر پرسش کرد. از آنجایی که HTML صرفاً شامل Tagهایی برای نمایش صفحات وب است، برای کنترل ساختارهای دیگر یک صفحه‌ی وب و یا استفاده از الگوریتم‌های برنامه‌نویسی و یا حتی ساختن صفحات پویا[23] که باید روی مرورگر وب اجرا شوند، به JavaScript نیاز داریم. در واقع JavaScript زبانی است که مرورگر وب مترجم و اجرا کننده‌ی آن است. همچنین یادآوری می‌کنیم که JavaScript زبانی است شامل بسیاری از ملزومات زبان‌های برنامه‌نویسی، نظیر حلقه‌ها، شرط‌ها، توابع، رشته‌ها و حتی رویداد‌ها[24].

حال پس از مروری کوتاه بر روی مفاهیم اصلی وب، به HTML می‌پردازیم.

[1] Computer Networks

2 در حال حاضر به جهت گستردگی مطالب مربوط به اینترنت، می‌توان مهندسی اینترنت را -به تنهایی- یک علم مستقل قلمداد کرد.

[3] Information Technology (IT)

[4] The Department of Defense (DoD)

[5] Dwight D. Eisenhower

[6] Advanced Research Projects Agency (ARPA)

[7] ARPANET

[8] Protocol

8 طراحی و پیاده‌سازی سیستم Socket Programming به همراه پشتیبانی از پروتکل TCP/IP در سیستم عامل BSD نسخه‌ی 4.2.

[10] eLearning

[11] eGovernment

[12] eCommerce

[13] World Wide Web (WWW)

[14] Transmission Control Protocol / Internet Protocol

[15] HyperText Transfer Protocol

[16] HyperText Markup Language

[17] Web Browsers

[18]Tag: در فارسی گاهی به آن برچسب هم می‌گویند؛ ولی ممکن است در آن‌صورت با واژه‌ی Label به معنای برچسب اشتبه شود. در این جزوه ما از خود واژه‌ی تگ استفاده کرده‌ایم.

[19] Bold

[20] Server

[21] Client

[22] JavaScript

[23] Dynamic

[24] Event