خلاصه ی کتاب فضا زمان معماری در 20 صفحه با فرمت pdf

ابتدامقدمه ای را که زیگفرید گیدیون در کتاب فضا ، زمان و معماری اش که درآنبهمعرفی خود و کتابش می پردازد بدین گونه از زبان خودش بیان می کنیم :
در تاریخ هنر ، من شاگرد « هاینریش ولفلین » هستم . « ولفین» هم درمباحث خصوصی وهم در جلسات درس که در آنها به بلاغت سخن می راند به ماشاگردانش آموخت چگونه می توان روح دوره ای را درک کرد . تجزیه و تحلیلهای دقیق وی معنی و مفهوم حقیقی تابلو ی نقاشی یا مجسمه ای را برما آشکارمیساخت.
در رساله ی دکترایم موسوم به « سالهای آخر بارک و دوره یکلاسیک رمانتیک » (مونیخ 1922) کوشیدم به پیروی از روش « ولفین » معماریآواخر قرن هیجدهم را با اوایل قرن نوزدهم مقایسه کند.
« هاینریشولفین » شاگرد « یاکوب بورکهاردت » بود وقتی فقط بیست و هفت سال داشتجانشین وی در دانشگاه بال شد ؛ « ولفین» بعدها با موفقیت فراوان در برلینومونیخ تدریس کرد .
« یاکوب بورکهارت » ونگاهی جامع بر یک دوره :
یاکوب بورکهارت ( سال 1818 -1897 )کاشف بزرگ عصر رنسانس بود .او نخستینکسی بودکه نشان داد باید بر یک دوره بسیط باشد و حوزهی این دید نه تنهانقاشی ، معماری و مجسمه سازی را در بر گیرد بلکه شامل اجتماع و زندگیروزانه باشد .من در این زمینه تنها به نام یک کتاب وی اشاره می کنم: کتاب « تمدن رنسانس » که برای نخستین بار به سال 1860 طبع شد. ترجمه یاینگلیسی این کتاب به سال 1878 فراهم آمد و در بیست اکتبر 1880 درروزنامهی « نیویورک هرالد » بحثی بسیار آگاهانه دربارهی آن منتشر شد. بورکهارتاگرچه معمولا از تمجید احتراز میگردد در زیر این مقاله نو شت :«احسنت !»
زیگفرید گدیون رابطهی مورخ با عصر خویش را در چهار مبحث طبقه بندی می کند :
1- مورخ و افکار هم عصر وی 2- تاریخ متحرک است نه ثابت
3- تاریخ با زندگی تغییر می یابد 4- رابطه ی مورخ با زمان حال
هر بینش جامع مستلزم پیوستگی اندیشه در گذشته و آینده است این بدین معنی است که :
طرح ریزی برای انجام هر کاری باید از امور روز مره ی جاری فرا تر رود . برای این طرح ریزی باید دانست در گذ شته چه روی داده است و آنچه را که در آینده پیش می آید احساس کرد.این مطلب دعوتی برای پیشگویی نیست بلکه خواستیبرای دیدی جامع بر جهان است .
در حال حاظر به نظر می رسد بر مسائلپیچیده ی شهر سازی راه حلی موجود نمی باشد ؛ اما در زمان هایی که بسنشجهانی وجود داشت وضع دگرگونه بود : نابغه ایلازمنبود تا به حل مسائلشهرسازی موفق آید. راه حل ها ئیکه برای مقاصدبخصوص ویا در خد مت طبقهای مخصوص از اجتماع یافته شدند ، سالها بعد درزمان دیگر، بامقاصدی دیگرو مردمی دیگر قابل استفاده بودند این امر ممکنبود ، صرفابدین دلیل کهابداع این راه حل ها از روز نخست با دور اندیشیصورت گرفتهبود .
میل وعلا قه برای جهان بینی و دورر اندیشی نشانی از احتیاجی است که مابرای بهنظام آوردن و تفوق بر این امکانات تازه در خود احساس می کنیم فرضبر اینکه زمانی نسبت به زمان ها ی دیگر اهمیت فوق العاده ای و استثنائیداشته باشد همواره نا درست وخطر ناک است . حتی اگر به نظر رسد سالهایی کهما در آن زندگی می کنیم زمان آزمایش برای بشریت فراهم می آ ورند ،آزمایشی از کفایتو قدرت بشر برای به نظم آ وردن زندگی خویش ، این فرض عدمصحت خود را از دست نمی دهد .
در مورد تاریخ معاصر هم به بررسی موارد زیر می پردازد :
1 - احتیاج برای زمینه ای تاریخی : بررسی وسیع تر ارصه فعالیت های انسانیاحتیاج تردید نا پذیر قرن ما است . دراین بررسی جامع است که تاریخمی تواند نقش بزرگ بازی کند.
2 – نتایج زندگی از روزی به روزدیگر : در بخش تاریخ معاصر ما توجه خود را بهتغییراتی که در زندگیروزانه رویداده اند و مهم ترین واقعیتی است که صورت گرفته معطوف خواهیمداشت .
3 – بی علاقگی به گزشته ی نزدیک ونتایج آن : همین احساس عدمتوجه فراوا نبه گذشته ی نزدیک را – مرادم تاریخ معاصز است – فراهم آورد .
4- تاریخ شهر سازی: همه جا این شکایت را می شنویم که مدارک اساسی از بیعلاقگی محض به حفظ اثار گذشته مفقود گشته اند فی المثل شهر ساز نمی تواندمدارک دقیق تطور شهر های بزرگ را که برای تحقیق خود به آن محتاج استبیابد .
5- تاریخ صنعت در قرن نوزدهم : تاریخ صنعت در قرن نوزدهم ازسر همین عدم علاقگی به حفظ آ ثار گذشته ناقص است ودر آن نکات بسیار بهاصطلاح جسته و گریخته اند.
6- درباره ی معماری : درحدود سالهای 1893 که سال افتتاح نمایشگاه ، « کلمبین » باشد ، مرکز تجارتی شیکاگوموسوم به « لوپ » مرکز بسط و نمو معماری نه تنها در ایالت متحده بلکه درتمام جهان بود به این مطلب فقط از این روی اشاره شد تا بی علاقگی فراوانیکه نسبت به گذشته ی نزدیک وجود دارد آشکار گردد ؛ بی علاقگی به قرن کهاز آن عصر ما نشو ونما می کند و عواملی اصلی هستی خود را می یابد .
شباهت روشها :
دوره ما دوره ی تغییر و تبد یل عصری به عصردیگر است . مجموعه ی گرهخورده ای از تمایلاتی است که از گذ شته ادامه می یابند یا راه به آیندهدارند . تمایلاتی که به آشفتگی باهم در می آمیزند ودر هر نقطه ای دریکدیگر نفوذ می یابند و زمان ما را زمانی بدون داشتن راهی مستقیم برایپیشرفت به نظر می آورند. به گمان برخی ، این آشفتگی تمایلات ناشی ازتحریکات سریع و ناگهانیوضد و نقیض فکری است .
از هنگامی که این دوره آغاز شد زندگی معنوی فکری ما به زندگی بدون توازن و تعادلی بدل گشته است .وجود درونی ما از هم پاشیده است.
نکته ای مستحسن وشایان توجه وجود دارد که ما می توانیم امروز شاهد دیدارآنباشیم:علومی که نقطه ی توجه شان با یکدیگر تفاوت دارند ، بایکدیگرشباهتی درنحوه ی کار یافته اند . جستجویی مداوم و وسیع برای پایهریزیدانشی دقیق ،این شباهت روشها را موجب می شود .
یک دوره یتبدیل و تغییرممکن است دو اثر متفاوت در دو بیننده بگذارد . یکی ممکن استتنهااشفتگی راه های ضد و نقیض و اصولی را که هر یک مخرب دیگری است ببیند،دیگری ممکن است در بن همه ی اشفتگی ها عواملی را که وحدت مساعی دارندتا راه حلی تازه برای مسائل بیابند سپس گیدیون به بررسی این نکته میپردازد که : آیا علم وهنر نکاتی مشترک دارند ؟
عدم وجودنکاتی مشترکمیان علم وهنر فقط زمانی میتواند واقعیت یابد که فکر و احساس در دو سطحمختلف در مخالفت با یکدیگر عمل کنند .در چنین زمانی دیگر نمی تون انتظارداشت اکتشافی علمی در دنیا ی احساس انعکاس یابد . وجود معادلی از یکتئوری فیزیکیدر عرصه ی هنر غیر طبیعی به نظر خواهد رسید .اما این عدمانتظار فراموش کرد ن این نکته است که هم عالم فیزیک وهم هنرمند در یکزمان زندگی میکنند، در مقابل تاثیرات عمومی شبیه قرار دارند و از تاثیراتروحی مانند هم ، به طریقی مشابه متاثر می شوند . فکر و احساس تنها درصورتی میتوانند به کلی از هم جدا شوند که انسان به دو نیمه بریده شودوسپس به بررسی این مساله در هفت پارامتر می پردازد:
1- جدایی نحوه ی فکر واحساس از یکدیگر
2- شخصیت های دو تسلیم شده
3- تمدن دو نیم شده
4- توازی ناآگاهانه ی روشها در علم ودر هنر
5- عمومیت یافتن علوم در قرن نوزدهم ، تاکید بر نتایج آن
6- دانش واطلاع بر روش های علمی امروز مهمتر است
7- فرهنگ ما از امور تخصصی ریشه کرفته است
عوامل اساسی و عوامل ناپایدار:
وظیفه مورخ صحبت داشتن از تاثرات شخصی ئخود نیست آنچه شخص او را محظوظیا متاثر می کند خصوصی است وتمام حسن ولطف خود را در باز گفتن از دست میدهد . بر تاریخ نویس نیست که دوره ای را به فروغ عقاید خود تصحیح کند. اوباید شواهد و حقایق را بیان کند ، باید نشان دهد که چرا تاریخ جهت خاصیرا تعقیبکردهاست .قضاوت کاملا بی طرفانه خالی از هر گونه احساس شخصیفقط بر اساسمدارکو واقعیت موجود تقریبا غیر ممکن است ؛ با این همهاحساس شخصی مورخباید بهحد اقل تقلیل یابد. اما مورخ صرفا گرد اورنده یشواهد و مدارکنیست حقمترتب ویا از راستی وظیفه ی اوست که بر امور قضاوتکند . اما اینقضاوتباید مستقیما براساس شواهد و مدارک باشد .
در این مورد اعوامل اساسی واعوامل پایدار وجود دارند که عبارتند از:
1- عوامل اساسی : عوامل اساسی ، عواملی هستند که حتی وقتی تحت فشار قرار گیرند نا گزیر دوباره به صورت دیگری ظاهر شوند .
2- عوامل ناپایدار : در مقابل عوامل اساسی عوامل دیگری هستن که آنها نیزاز قدرت محرکه ی یک زمان حاصل می آیند؛ اما این اوامل هم فاقد دیرپاییعوامل اساسی و هم بر خلاف آنان هرگز جز به تاریخ نمی شوند.
معماری ، موجود زنده
ما در معماری در جستجو ی علائم ونشانه هایی هستیم که به وسیله ی آنها – تاانجا که بزای یک زمان ممکن است – از محدودیت ها وامکانات ، از احتیاجاتوهدف های خود آکاه شوند .
در پیشرفت زمان ، در معماری چون با زندگیعصر پیوسته است می تواند به ما بصیرتی برای تمام صور این زمانبدهد همهچیز در معمار ی ، از گرایش این هنر برخی اشکا ل تا انتخاب راهی که آن راطبیعی ترین راه برای حل پاره ای مسائل ساختمانی می یابد وآن را بر میگزیند . شرایط عصری را که معماری در آن نمو می کند نشان می دهد . معماریمحصول شرایط وعوامل فراوانی مانند عوامل اجتماعی ، اقتصادی ، علمی ، فنی وعادات و رفتار آدمی است و سپس این خصوصیات را در مباحث زیر بررسیمیکنیم.
1- معماری ، مقیاس سنجش یک زمان :
هر چقدر خصوصیت ها ییک زمان پنها ن باشند ، ذات یک صعصر خود را در معماری آن عصر نشان می دهد؛ خواه شکل بیان معماری این زمان بدیع وتازه باشد و خواه از زمان ها یدیگرتقلید شده باشد.
2- معماری موجود زنده مستقل:
معماری یکزمان ممکن است درتحت تاثیر انواع و اقسام شرایط به وجود آ مده باشد اماهمین که بوجود آمد ، موجود زنده است که صفات مخصوص خود را دارا است و ازحیاط دیر پایی برخوردار است
3- تمایلات پیوسته :
وقتی یک معماردوره ی بارک رومی در اواخر قرن هفدهم به ابداع دیوار موجی شکل نمای یککلیسا موفق می آید ، میتوان این ابداع را به صور مختلف توضیح داد : میتوان گفت ، چون این زمان دوره ی « ضد رفرم » بوده این ابداع به عنوانوسیله ای برای جلب توجه مردم به کلیسا آمده . یا ممکن است بوجود آمدندیوار موجی شکل را به خیابانها تنگ رم اسناد که صرفه جویی در نما ی بناراایجابمیکرد .
4- جستجو برای روابط تاریخی :
در یک کارهنری جدید روابط بین عوامل ترکیب این کار ، عواملی قاطع برای شناختنروحیه و خصوصیات این کار است علم جدید نیز در جستجوی آن است که اشیاءمورد مطالعه ی خود را در قالب نسبیت جای دهد.
5- توازی بین تاریخ هنر وتاریخ علم :
واضح است که عامل انسانی در معماری نقش بزرگ تری بازی می کند تا در علم ،و این دو از تمام جهات قابل مقایسه نیستند با این همه ، هم تاریخ معماریوجود دارد وهم پیشرفت ها یی که صرفا از تفکرات وملاحظات معماری متاثرشده اند و تنها با مقیاس معماری می توان آنها را ارزیابی کرد . این تاریخاز زمان بارک تا قرن نوزدهم واجد لحظات طوفانی است وپر از وقایع حزنآمیز هیجان انگیز است .
تغییرات سبک ها ، تغییراتی کم اهمیت تر :
اگر راه عمومی رشد وتوسعه ، رشد و توسعه ای که در دوره های مختلف ادامهمی یابد و در قشر های اجتماعی ونژادی صورت میگیرد ،نظر ما ررا به خودمعطوف دارددیگرتغییرات سبک ها که دوره ی کوتاهی را مشخص می دارد ،قسمتیاز اهمیتخود رااز دست می دهد . در ایت صورت توجه ما به تاریخی ازمعماری معطوف میشود کهرشدی مدام و مستقل برای خود ، جدا از مسائلاقتصادی ، طبقاتی ،نژادی و یاسایر مسائل مشابه دارد .
میراث معماری :
در مطالعه ی معماری عصر حاضر باید ببینیم چگونه عصر ما در یکی از مظاهرخود : معماری ، تجسم یافته است . برای فهم این نکته باید در یابیم معماریعصر حاضر چه عواملی را از گذشته به میراث برده است . برای این کار بهبررسی مسائل زیر دز زمان گذشته می پردازم:
1- اهمیت ساختمان و شهر سازی:
وقتی در مطالعه ی خود ، اساس کار را بر این بگذاریم که معما ری را چونموجود زنده در نظر بگیریم لازم است آغاز و انتها ی آن – فن ساختمان و شهرسازی – را بررسی کنیم.
2- ساختمان ، ضمیر « ناخودآگاه » معماری:
اگر به فن ساختمان تنها به دیده ی مهندسین نگاه کنیم یا این فن را فقطوسیله ای برای برآوردن « مقاصد مفید » بدانیم ، اشتباه کرده ایم صور فنیساختمان آنقدر توجه ما را به خود نمی خواند که روشهای عمومی و اصلی آن ومحتوا ی احساسی آن که در آن مظاهر آینده ی معماری را می توان پیش بینی کرد.