مبانی نظری و پیشینه تحقیق اضطراب اجتماعی

تعداد صفحات:50

قالب بندی:word

جزئیات:

توضیحات: فصل دوم مقاله کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو مقاله

توضیحات نظری کامل در مورد متغیر

پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

منبع : انگلیسی وفارسی دارد (به شیوه APA)

اضطراب اجتماعی
رشد فرد در زمینه های اجتماعی و سازگاری با دیگر افراد، یکی از فاکتورهای مهم در زندگی زناشویی است که کیفیت آن به سالهای قبل تر زندگی فرد بر می گردد. واقعیت مورد قبول همگان این است که زندگی انسان در بدو تولد در میان دیگران آغاز می شود و همان ابتدای حیات با آنها ارتباط آغاز می کند. همین ارتباط به شکل گیری رفتار او می انجامد. بدین ترتیب، یادگیری اجتماعی آغاز می شود و رفتارهای کودک رنگ اجتماعی پیدا می کند. محرومیت کودک از رشد و تکامل باعث می شود که با مردم کمتر تماس بگیرد، به زندگی اجتماعی بی علاقگی نشان دهد و در طرح نقشه ی زندگی برای آینده ناتوان جلوه کند (نیسی، شهنی ییلاق و فراشبندی،1384).
اضطراب اجتماعی که از آن به عنوان تجربه ی ناراحت کننده در حضور دیگران تعریف می شود و یکی از عواملی است که در روند رشد و تکامل اجتماعی افراد خلل ایجاد می کند. فردی که دچار اضطراب اجتماعی است، هیچ گونه تمایلی به آغاز ارتباط با دیگران ندارد و با احساسی از ترس و پایداری غیر معمول از هر موقعیت که ممکن است در معرض داوری دیگران قرار بگیرد، اجتناب می ورزد. همه ی انسان ها دوست ندارند که بخشی از رفتارها یا جنبه هایی از شخصیت شان مورد ارزیابی دیگران قرار گیرد، ولی این دسته از افراد کمترین تمایلی برای حضور در موقعیت های اجتماعی و ارتباط با دیگران ندارند، چرا که همه ی موقعیت های اجتماعی و تعاملات بین فردی را صحنه های ارزیابی و انتقاد تلقی می کنند. برخی از محققان اعتقاد دارند ترس از ارزیابی منفی علت اصلی اضطراب اجتماعی است. ترس از ارزیابی منفی، افراد مضطرب را وادار می کند که از برخورد با دیگران پرهیز کنند و بدین طریق، ترس خود را نشان دهند (نیسی و همکاران،1384).
افراد دارای اضطراب اجتماعی ویژگی هایی دارند که آنان را از دیگران متمایز می سازد. این افراد در هنگام صحبت کردن با دیگران احساس خجالت و عصبانیت می کنند. نگران این هستند که اشخاص دیگر درباره ی آنان چگونه فکر می کنند و در هنگام آشنایی با افراد جدید مضطرب می شوند. این افراد اغلب درباره ی اشتباه کردن، نادانی و حرف های احمقانه فکر می کنند، ترس دارند که دیگران آنها را ضعیف پندارند و به آنان بازخورد منفی دهند. این افراد ممکن است احساس عدم اعتماد به نفس کنند؛ زیرا تصور می کنند که دیگران آنان را دوست ندارند. علاوه بر این، این افراد ترس از انتقاد، اجتناب از تماس چشمی و ترس از ابراز وجود دارند (هرمزی نژاد،1380).
به عقیده ی ولپی(1958)، فرد دارای اضطراب اجتماعی فاقد توانایی ابراز وجود است. چنن فردی به دلیل ترس از دست دادن احترام و ترس از دست دادن دوست قادر نیست که عواطفش را ابراز کند (نقل از هرمزی نژاد، شهنی ییلاق و نجاریان،1379).
طبق تعریف انجمن روان پزشکی آمریکا (APA،1994، به نقل از مسعود نیا، 1388)، اضطراب اجتماعی عبارت است از ترس دائمی و مشخص از یک یا چند موقعیت اجتماعی یاعملکردی که فرد احساس می کند در معرض افراد نا آشنا یا موشکافی احتمالی از سوی دیگران قرار گرفته و تحقیر یا شرمسار خواهد شد.
با توجه به اينكه انسان موجودي اجتماعي و نيازمند برقراري ارتباط با ديگران است به گونه اي كه بسياري از نيازهاي متعالي و شكوفايي استعدادها و خلاقيت هايش از طريق تعامل بين فردي و ارتباطات اجتماعي ارضا شده و به فعل در مي آيد (بيابانگرد، 1374). لزوم فراگيري آموزش هاي منتهي به ارتقاي مهارت هاي اجتماعي ، پر اهميت جلوه مي نمايد و از طرفي، لازمه ي برقراري ارتباط اجتماعي، قرار گرفتن در ميان جامعه و افراد آن مي باشد، واضح است اضطراب اجتماعي كه به ترس آشكار و پيوسته از موقعيت هاي اجتماعي يا عملكردي اشاره دارد و از اين باور فرد ناشي مي شود كه در اين موقعيت ها به طرز خجالت آور يا تحقيرآميزي عمل خواهد كرد، باعث عدم يا كاهش حضور فرد در ميان افراد جامعه مي گردد كه اين موضوع نيز راهكارهاي آموزشي را در راستاي كاهش اضطراب اجتماعي در افراد طلب مي نمايد. لازم به ذكر است كه افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعي به طور معمول از موقعيت هاي ترس آور پرهيز مي كنند و به ندرت خود را مجبور به تحمل موقعيت اجتماعي يا عملكردي مي نمايند و چنانچه با اين موقعيت ها رو به رو شوند دچار اضطراب، شديدي خواهند شد (رينگولد و همكاران،2003).
پژوهش ها نشان داده اند كه آموزش ابراز وجود مي تواند بر مشكلاتي كه داراي جنبه هاي شناختي و رفتاري همانند اضطراب، افسردگي، هراس هاي اجتماعي و افزايش تعاملات اجتماعي هستند، اثر گذار باشد (چارلز و استوارت ،1991، ص 173، ارليجز ، 2005).
روان شناسان اجتماعي اعتقاد دارند اضطراب كه عاملي مخرب و نابودكننده است، از طريق يادگيري و الگوبرداري آموخته مي شود و مي تواند باعث كاهش رضايت از زندگي افراد باشد. اضطراب اجتماعي به اضطراب يا تجربه هراس كه در موقعيت هاي ميان فردي يا عملكردي ايجاد مي شود، اطلاق مي شود. افراد داراي اضطراب اجتماعي بالا از ارزيابي منفي ديگران نسبت به خود و يا انجام عملي كه باعث شرمندگي شود، بيمناك اند. تحقيقات حاكي از آن هستند كه اضطراب اجتماعي با گرايش به اختصاص توجه به اطلاعات تهديد آميز اجتماعي، از جمله اضطراب مرتبط با احساسات و رفتارها و نشانه هاي عدم رضايت از ديگران همراه است. تئوري هاي شناختي در زمينه اضطراب حاكي از آن هستند كه توجه انتخابي به تهديدها، اضطراب را شديدتر كرده و قضاوت در زمينه رويدادهاي اجتماعي را به انحراف مي كشاند ) تايلر، بوميا و آمير ، 2010 ).
هراس اجتماعی یا اضطراب اجتماعی یکی از اختلالات اضطرابی است و با ترس بارز و پایدار از یک یا چند موقعیت یا عملکرد اجتماعی مشخص می شود که در آن شخص یا با افراد نا آشنا و غریبه مواجه است یا ممکن است مورد کنجکاوی آنها قرار گیرد. در چنین موقعیت هایی شخص می ترسد به گونه ای رفتار کند که موجب تحقیر و شرمندگی خود گردد )انجمن روانپزشکي آمریکا ، 1994 ).
برای برخی از افراد تنها بخش کوچکی از موقعیت های اجرایی از قبیل نوشتن یا صحبت کردن در جمع برای گروهی از شنوندگان ترس آور است، در حالی که برخی دیگر از دامنه گسترده ای از عملکرد های عمومی یا موقعیت های تعامل اجتماعی می ترسند و طبیعی است که در هر کدام از موارد فوق، » اضطراب اجتماع « هنگامی به عنوان تشخیص مطرح می گردد که این گونه ترسها بطور معنی داری با عملکرد شغلی، تحصیلی یا اجتماعی فرد تداخل پیدا کند )استوار، خیر و لطیفیان، 1385 ). كلاين ( 2000 ) و زيگلر (2005 ) نيز معتقدند، گاهي اوقات توانايي ها بر اساس نشانه ها و علائم فيزيولوژيكي مورد قضاوت قرار مي گيرند. اين نشانه ها دربرگيرنده علائم جسماني مانند اضطراب و تنش هستند كه افراد در موقعيت هاي گوناگون آن ها را تجربه كرده و به طريقي متفاوت مورد تفسير قرار مي دهند. براي مثال، حضور در موقعيت هاي اجتماعي، براي بعضي اشخاص بروز اين نشانه ها را به دنبال دارد و باعث مي شود كه وجود اضطراب را در خود نشانه ناتواني و ضعف تلقي كنند و انتظار موفقيت در آ ن ها كاهش يابد، بنابراين در موقعيت هاي اجتماعي به خوبي عمل نمي كنند. مفهوم اضطراب اجتماعي يكي از اسم هايي است كه براي ارجاع به اين پيامد و پديده شناختي- احساسي- رفتاري مورد استفاده قرار گرفته است .گودینا و هربرت ( 2006 ) معتقدند كه اضطراب اجتماعي يك حالت هيجاني است و به دنبال ارزيابي اطلاعات درباره رويداد تهديد كننده يا ادراك توانايي شخص براي رويارويي با آن پديد مي آيد.

كولز و تيورك، هيمبرگ، فرسكو (2001) هورلي، ويليامز، گانزالوز و گوردون (2004 ) منسل و كلارك ( 1999) ، اخيراً ويكز، هيمبرگ، رودباوت ( 2008 ) ويكز ، هيمبرگ، رودباوت و نورتون (2008) در پژوهش هاي خود، ترس از ارزيابي منفي توسط ديگران را در تشديد اضطراب اجتماعي در افراد مهم يافته اند، كه باعث مي شود آن ها از حضور در بعضي موقعيت ها اجتناب كنند.
ارس و همكاران ( 2010 ) بيان كردند كه اضطراب اجتماعي در كودكي و نوجواني با مشكلاتي در ابعاد شناختي و عاطفي در سازگاري اجتماعي همراه است. تعداد زيادي از نوجوانان مضطرب اجتماعي مشكلات سازگاري را در زندگي تحصيلي خود تجربه مي كنند كه شامل عدم پيشرفت تحصيلي در مدرسه، مشكلات مربوط به روابط با همسالان، سوء مصرف مواد مخدر و اختلالات خلقي مي شوند. (بيدل و ترنر ، 2007 ؛ به نقل از خواجه و همکاران، 1390).
واقعيت مورد قبول همگان اين است که زندگي انسان از بدو ولادت در ميان افراد ديگر آغاز مي شود و از همان ابتداي حيات با آنها ارتباط برقرار مي كند. همين ارتباط به شكل گيري رفتار او مي انجامد..
بدين ترتيب يادگيري اجتماعي آغاز مي شود و رفتارهاي كودك رنگ اجتماعي پيدا مي كنند. رشد اجتماعي كودك به تدريج گسترش پيدا مي كند و تقريبا همه فعاليت هاي او تحت تأثير اطرافيانش قرار مي گيرند. منظور از رشد اجتماعي نضج فرد در روابط اجتماعي است به طوري كه بتواند با افراد جامعه اش هماهنگ و سازگار باشد. به عبارت ديگر، كودك هنگام تولد نه اجتماعي است و نه غير اجتماعي ، بلكه اين خصلت را از طريق تبادل با محيط اجتماعي خود كسب مي كند. تربيت اجتماعي مطلوب و سازگاري با گروه هاي اجتماعي در تنهايي و بدون فراهم شدن فرصت مناسب صورت نخواهد گرفت .محروميت كودك از رشد و تكامل باعث مي شود كه او با مردم كمتر تماس بگيرد، به زندگي اجتماعي بي علاقگي نشان دهد، قدرت ابتكارش ضعيف شود و در طرح نقشه زندگي براي آينده ناتوان جلو ه كند. ادامه محروميت ها ممكن است مشكلاتي در رابطه با اجتماعي شدن و همزيستي موفقيت آميز با ديگران در دوران نوجواني و سالهاي بعد از آن ايجاد نمايد. يكي از مشكلات بزرگ نوجوانان در حال حاضر انزوا، گوشه گيري و دوري از ايجاد روابط موفقيت آميز با ديگران است كه ممكن است علت آن اضطراب اجتماعي فرد باشد. اگر چه ، در گذشته انزوا و گوشه گيري با اكتفا به يك ارتباط محدود و كم وسعت براي افراد ممكن بود، امروزه ديگر امكان ندارد و هر لحظ ه نياز است كه فرد دامنه ارتباط خود را با همنوعاش گسترش دهد. رسيدن به اوج قله هاي خودباوري و خودشكوفايي و كسب مطلوبيت فرهنگي و اجتماعي مستلزم داشتن روابط اجتماعي سالم و سازنده مي باشد (شريعتمداري، ١٣٧٧ ).
اضطراب اجتماعي كه از آن به عنوان تجربه ناراحت كننده در حضور ديگران تعريف مي شود، يكي از عواملي است كه در روند رشد و تكامل اجتماعي افراد خلل ايجاد مي كند و مانع از شكوفايي استعدادها و اثبات وجود افراد مي شود. اين پديده كه در دوران نوجواني نسبتا شايع است مي تواند اثرهاي بازدارنده اي در كارايي و پويايي نوجوانان برجاي گذارد و باعث تخريب عملكرد شخصي و اجتماعي آنان در زمينه هاي گوناگون گردد.
فردي كه دچار اضطراب اجتماعي است هيچ گونه تمايلي به آغاز ارتباط با ديگران ندارد و با احساسي از ترس و پايداري غيرمعمول از هر موقعيت كه ممكن است در معرض داوري ديگران قرار بگيرد، اجتناب مي ورزد. همهانسان ها دوست ندارند كه بخشي از رفتار يا جنبه هاي مختلف شخصيتشان توسط ديگران مورد ارزيابي قرار گيرند، اما آن دسته از كودكان و بزرگسالا ن كه به طور عادي دچار ترس يا اضطراب اجتماعي هستند، كمترين تمايلي براي حضور در موقعيتهاي اجتماعي و ارتباط با ديگران ندارند، چرا كه همه موقعيتهاي اجتماعي و تعامل بين فردي را صحنه هاي ارزيابي و انتقاد تلقي مي كنند. بعضي از كودكان ، نوجوانان و بزرگسالان غالبا در هر موقعيت اجتماعي كه ممكن است رفتارشان مورد ارزيابي قرار گيرد، دچار اضطراب شديد مي شوند. براي اين قبيل افراد، اضطراب يك واقعيت گذرا و موقت نيست ، بلكه يك ويژگي محسوب مي شود. برخي محققان اعتقاد دارند كه ترس از ارزيابي منفي علت اصلي اضطراب اجتماعي است . ترس از ارزيابي منفي ، افراد مضطرب را وادار مي كند كه از برخورد با ديگران پرهيز كنند و بدين طريق ترس خود را كاهش دهند. به طور خلاصه ، سبك تعامل افراد مضطرب نوعي استراتژي حفاظت از خود مي باشد ( مهرابي زاده هنرمند، ١٣٧٨) .
افراد داراي اضطراب اجتماعي ويژگيهايي دارند كه آنان را از ديگران متمايز مي سازند. اين افراد در هنگام صحبت كردن با ديگران احساس خجالت و عصبانيت مي كنند. نگران اين هستند كه اشخاص ديگر درباره آنها چگونه فكر مي كنند و در هنگام آشنايي با افراد جديد و صحبت كردن در مقابل چند شنونده مضطرب مي شوند. اين افراد اغلب درباره اشتباه كردن ، ناداني و حرف هاي احمقانه فكر مي كنند. ترس دارند كه ديگران آنها را ضعيف پندارند و به آنها بازخورد منفي بدهند. آنها انتظار دارند كه در تعاملات اجتماعي به صورت ضعيف عمل كنند، لذا، در پي راهي هستند كه نشان دهند ديگران آنان را قبول ندارند و اين امر را به خود تلقين مي كنند. اين افراد ممكن است احساس عدم اعتماد به نفس كنند، زيرا تصور مي كنند كه ديگران آنان را دوست ندارند. علاوه بر آن ، اين افراد ترس از انتقاد، اجتناب از تماس چشمي و ترس از ابراز وجود نيز دارند ( هرمزي نژاد، ١٣٨٠) .
اضطراب اجتماعي ممكن است تحت تأثير متغيرهاي مختلفي قرار گيرد كه عده اي از آنها از قبيل اضطراب عمومي زمينه را براي اضطراب اجتماعي مساعد و عده اي ديگر از قبيل عزت نفس ، حمايت اجتماعي ادراك شده و سرسختي روانشناختي نقش بازدارنده اين پديده داشته باشند .اضطراب عمومي كه زمينه ساز اضطراب اجتماعي است به يك حالت هيجاني ناخوشايند و مبهم اطلاق مي شود كه با پريشاني ، وحشت و هراس همراه مي باشد ( ربر به نقل از ميردريكوند، ١٣٧٢ ) .
وند ، كاكس و جاستين (١٩٩٣) در مطالعه خود رابطه بين اضطراب ناشي از كار را با اضطراب اجتماعي ٣٢ نفر از موسيقي دانان بررسي كردند. نتايج تحقيق نشان دادند كه اضطراب ناشي از كار يكي از عوامل عمده اضطراب اجتماعي آنان است .
كوباسا ( به نقل از مهرابي زاده هنرمند و ديگران ، ١٣٧٨) در مطالعه خود نشان دادند كه مرداني كه مشاغل خود را از دست داده و حمايت اجتماعي كمتري دريافت كرده بودند بيشتر دچار اضطراب اجتماعي شدند .
طي چند دهه گذشته الگوهاي نظري چندي براي تبيين مكانيزم هاي زيربنايي اختلال اضطراب اجتماعي ارائه گرديده است كه برخي از آنها بر فرآيند هاي شناختي تأكيد دارند ( بك، امري و گرينبرگ ، 1985؛ كلارك و ولز ، 1995؛ فوا و كوزاك ، 1986 ). اختلال اضطراب اجتماعي ، با ترس هاي اجتماعي پيوسته كه آسيب در كاركردهاي شغلي، تحصيلي و اجتماعي افراد را در پي دارند ، مشخص مي گردند . افزون بر آن پيامد اختلال اضطراب اجتماعي در كودكان و نوجوان با امتناع شديد از مدرسه ارتباط دارد ( لاستو استراووس ، 1990 ).همچنین اين اختلال در نوجوانان با اختلال افسردگي در ارتباط است (اسايو و همكاران، 1999 ، به نقل از خیر و همکاران، 1386 ).